Milo Manara
Ο Milo Manara, ο άνθρωπος που κατέκτησε τον κόσμο με τις γυναίκες του από μελάνι, είναι σίγουρα ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους κομιξάδες διεθνώς καθώς κι από τους ελάχιστους ερωτικούς σχεδιαστές που χαίρει αναγνώρισης ως “σοβαρός” δημιουργός. Κι αυτό γιατί έχει αποδείξει μέσα από το πλούσιο έργο του τόσο την πλούσια καλλιτεχνική του παιδεία, όσο και τη σεναριακή του δεινότητα. Στα κόμικς, στις εικονογραφίσεις, ακόμα και στα portfolio που δημοσιεύσει μέχρι σήμερα, καταφέρνει να αποδίδει μια υποβλητική ατμόσφαιρα και να εντάσει στοιχεία από την αναγεννησιακή μέχρι και τη μοντέρνα τέχνη. Ακόμη περισσότερο που μέσα από την περιγραφική του γραμμή ακολουθεί σενάρια κάθε άλλο παρά απλοϊκά. Κι αν αυτή η διεθνής ανανώριση είναι κοθόλα δίκαιη, εξίσου δίκαιη είναι η διαπίστωση πως, από ένα σημείο κι έπειτα, βολεύτηκε στην αναπαραγωγή εμπορικών εικόνων στο καθιερωμένο του πλεόν στιλ. Κι ακόμη περισσότερο πως οι πάλαι ποτέ καινοτόμες αφηγηματικές τεχνικές έδωσαν με το πέρασμα του χρόνου τη θέση τους σε κοινότυπα σενάρια που ούτε καν έξυναν την επιφάνεια των παλίοτερων τολμηρών επιλογών του.
Ο Maurilio Manara λοιπόν, γεννήθηκε στη Luson, μια μικρή επαρχία κοντά στα ιταλοαυστρικά σύνορα, το Σεπτέμβρη του 1945 και, σύμφωνα με το μύθο, όταν ήταν παιδί το έσκασε από το σπίτι του για να πάει να δει μια έκθεση του Giorgio di Chirico. Τέλειωσε το καλλιτεχνικό λύκειο και σπούδασε αρχιτεκτονική στη Βενετία ενώ παράλληλα δούλεψε κοντά σ’ έναν ισπανό γλύπτη. Έκανε την πρώτη του εμφάνιση στον κόσμο των κόμικς το 1969 στη σειρά Fumetti Neri, την εποχή που μεσουρανούσαν χάρτινοι ήρωες όπως ο Kriminal κι ο Satanik. Ήρωες που έκαναν τα κόμικ ιδιαίτερα δημοφιλή και μέσα από τις περιπέτεις τους ανανεώθηκε τότε η θεματολογία και οι τεχνικές εικονογράφισης κι αφήγησης. Συνέχισε να εκδίδει αυτοτελείς ιστορίες και το 1971 εκδοθηκε η πρώτη του ερωτική ιστορία. Το 1974, σε συνεργασία με με τον Silverio Pisu, ο Μanara ξεκίνησε τις εκδόσεις “Telerompo” και “Strategia della Tensione” (ελλ. Στρατηγική της Έντασης). Από την εποχή εκείνη με τις σαφώς πιο πολιτικές εικονογραφήσεις των κειμένων του Pisu, έρχεται κι εικόνα που δείχνει το δημοσιογράφο να παίρνει συνέντευξη από τα μυαλά του διαδηλωτή κάτω από το βλέμμα του ένοπλου μπάτσου…
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 το υλικό του δημοσιευόταν στα διάσημα γαλλοβελγικά περιοδικά Charlie Mensuel, Pilote και το L’ Echo des savanes. Λίγο καιρό αργότερα, στις σελίδες του A Suivre εμφανίστηκαν οι μόνοι σταθεροί αρσενικοί ήρωες του Manara: O HP, μια μυστηριώδης σχεδόν μεταφυσική φυσιογνωμία, ο οποίος είναι ίδιος ο Hugo Pratt κι ο Giuseppe Bergman ο οποίος είναι ολόιδιος ο Manara… O HP λειτουργεί σαν μια σκιώδη φυσιογνωμία που εποπτεύει κι αναμοχλεύει την αφήγηση, ενώ ο Giuseppe Bergman -που αποκαλεί τον HP δάσκαλο…- αναζητάει την περιπέτεια αγνοώντας και προκαλώντας δυνάμεις ανώτερες απ’ τον ίδιο. Σύμφωνα και με τον ίδιο το σχεδιαστή, οι ιστορίες αυτές είναι μια προσπάθεια εκ μέρους του να δραπετεύσει από τις συμβατικικές σεναριακές δομές. Οι αναζητήσεις κι οι πειραματισμοί κάνουν εκείνη την περίοδο του Manara, ίσως την πιο ενδιαφέρουσα φάση του. Στο απόγειο της δημιουργικότητας του λοιπόν, έρχεται η μεγάλλη στιγμή της συνεργασίας με τον “μεγάλο (του) δάσκαλο”. Ο Hugo Pratt βάζει το σενάριο κι ο Manara το σχέδιο κι έτσι εκδίδεται το “Ινδιάνικο καλοκαίρι” (1983) και το “El Gaucho” (1991).
Κι ενώ απολαμβάνει την αναγνώριση τόσο ως σχεδιαστής όσο και σαν σεναριογράφος, αρχίζει η δημοσίευση της πιο δημοφιλούς σειράς ιστοριών με τίτλο “Click”, (ελλ. “Το κουμπί της”). Ακολουθεί ο “Το άρωμα του Αόρατου” και το “Candid Camera”. Ο Manara φτιάχνει ένα σύμπαν ηρώων όπου προταγωνιστούν πανέμορφες και προκλητικές γυναίκες, μισάλλοδοξοι άντρες, μυστηριώδεις παρίες και κάθε είδους καταφερτζήδες. Ενώ στο ρόλο του Χορού υπάρχει πάντα ένα καννιβαλικό πλήθος. Ο Manara αναδεικνύεται σε εξαιρετικό χειριστή του ερωτισμού μέσα σε ανάλαφρες ιστορίες που διαθέτουν χιούμορ, κοινωνική κριτική αλλά και φοβερή σκηνοθεσία. Αλλά κάπου εδώ αρχίζουν οι εύκολες λύσεις. Πέραν των καλοπληρωμένων εξωφύλλων, ακολουθούν ορισμένες φτηνιάρικες εκδόσεις, ενίοτε επιχρωματισμένες, που μόνο κατ’ επίφαση θυμίζουν τις καλύτερες δουλειές του καταξιωμένου κομιξά. Τα τελευταία χρόνια ο Manara έκανe μια επιστροφή που θυμίζει κάπως τα παλιά. Oι “Βοργίες”, σε σενάριο του Α. Jodorowsy, είναι μια ιστορία για δολοφόνους. Όπως τους Πάπες, τους φεουδάρχες, τους μισθοφόρους τους κλπ…
Η παρακάτω μικρή συνέντευξη έρχεται από το “εξαιρετικά καλοκαιρινό τεύχος” της βαβέλ του Aυγούστου του 1985.
Μια μικρή απολαυστική εξιστόρηση του περάσματος του ιταλού από τα τότε γραφεία της βαβέλ…
Κι εδώ μπορείτε να διαβάσετε ένα από τα πιο πειραγμένα κόμικ της πρώτης περιόδου του ιταλού, παρμένο από το τεύχος 108 της βαβέλ, τον απρίλιο του 1990.
Παρακάτω ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που πιάνει διάφορα ζητήματα σχετικά με τις ιστορίες του Milo Manara, από το τεύχος 54 της βαβέλ.
Με αφορμή τον Manara, τον καυτό ιούλιο του 1993, τυπώνεται εντός του τεύχους 146 της βαβέλ το κάτωθι αφιέρωμα, το οποίο με χαρά αναπαράγουμε. Ουδέν περεταίρω σχόλιο. Ξεφυλίστε κι ο θεός βοηθός.
Μια ακόμη παρουσίαση του ιταλού (με κείμενα κι άλλων σχεδιαστών για εκείνον) από τη βαβέλ#44 (και μια μικρή παρανοϊκή ιστορία) από την εποχή που ήταν στα καλύτερα του. Την εποχή που τα σενάρια του αποτελούν, την ίδα στιγμή, τόσο μια ειρωνική αποδόμηση των κλασικών αφηγήσεων, όσο και μια νέα πλούσια σύνθεση με στοιχέια από το φανταστικό και το καθημερινό, το ασυνείδητο και το προφανές.